Beste bilen i verda…

Eg kom til å tenkje på denne miljøvenlege elbilen, som skal vere så bra for tida. Han får ymse fordelar som å kjøyre i eit eige felt, eigne parkeringsplassar, men det viktigaste er vel at han er miljøvenleg?

Men. Er han verkleg så miljøvenleg?

Joda, han gjeng på straum i staden for bensin eller diesel, som dei hine gjeng på. Elektriske apparat slepp ikkje ut noko anna enn ein bil som rører seg og noko varme. Men kvar kjem elektrisiteten frå? Vasskraft? Joda, men det er ikkje så enkelt:

Me i Noreg produserar straum mest frå vasskaraft, men me kan ikkje likevel ikkje bruke så mykje straum me vil og legge samvita på at han kjem frå vasskraft. Heile Europa sitt nettverk av straum er sambunde, og difor vert all «vår» vasskraft bruka ein eller annan stad i Europa, så om me brukar meir straum, vert det produsert meir straum hjå eit kolkraftverk i Tyskland. Eller, om me er heldige, så kjem straumen frå eit atomkraftverk i t.d. Frankrike eller Sverige.

Då kan me stille spørsmålet om det er så miljøvenleg. Ut frå dette er elbilar ikkje miljøvenlege i det heile tatt. For deg som framleis ikkje er overtydd, tek eg med nokre faktorar til:

Det kostar energi å produsere desse bilane. Det kostar energi å frakte desse bilane. Det kostar energi å lage alle elbilfelta som dei er så heldige å få kjøyre på. Dei må jo lage fleire slike elbilfelt for at det skal vere noko nytte å kjøyre det. Det vert jo fulle.

For de som no er overtydd, skal eg få deg til å tvile litt igjen.

For ein bensin- eller dieselmotor nyttar ganske lite av energien til å røre på bilen, mykje av energien gjeng til varme og lyd. Medan i ein elektrisk bil vert mykje meir av energien nytta til det han skal. Men for all del kol- og oljekraftverka tapar òg mykje energi når dei lagar elektrisk straum, men ikkje så mykje som bilmotorar. Men sjølvsagt meir enn ein elektrisk motor.

Og om me ikkje erstattar bilane våre med elbilar, men vel det når me uansett skal skifte bil, så er ikkje produksjons- og fraktenergien noko meir enn ellers.

Eg ville berre nemne det

Fyrste fyrste mai-dag

Eg klarte ikkje å la det vere. Når eg har skrive om fyrste mai på bokmål, må eg skrive noko om dagen på nynorsk òg. Etter å ha tenkt ganske lenge, om lag i tre og fire kvart minutt, fann eg ut at eg kunne skrive om dagen derpå, fyrste fyrste mai-dag. Eller skrive om fyrste mai sett frå fyrste fyrste mai-dag.

Ser eg attover, på fyrste mai, var det demonstrasjoner og opptøyer sume stadar og andre stadar var det bruk av vald. Ein vanleg fyrste mai, altså.

Men så er det attende til jobb og skule, etter ein hard dag med demonstrering på ymse vis, roping av slagord og stiling ymse krav. For alle er ikkje dette like enkelt, men det skal ikkje eg skrive serleg mykje om. Men kanskje litt, for som dei fleste burde vilte så er det laurdag i dag, noko som tyder at vi ikkje skal gå attende til jobb of skule før på måndag. Heldig med dén.

Men.

Fyrste mai er ein dag ulik dei hine dagane, til dømes er det den einaste dagen som av politiske grunnar har vorte ein fridag. Men det er FYRSTE mai, dette her var meint å handle om fyrste fyrste mai-dag. Ftrste mai er ein dag som skal fremme arbeiderrørsla og deira rettar; til dømes: Kortare arbeidsdag, høgare løn, betre mat i kantina og bortetter. Men, det kan vere av di det er laurdag, men eg har ikkje sett noko til noko av det. Ikkje kortare arbeidsdag, ikkje høgare løn og ikkje betre mat i kantina. Ikkje betre arbeidstilhøve heller for den saka si skuld.

Ein kan jo byrje å lure på om dette verkleg fungerar.

PS.
DO NOT TRY THIS AT HOME!
Ikkje bruk omgrepet «fyrste fyrste mai-dag» i saklege samband, det var berre noko eg fann på.

Eg ville berre nemne det…

Første mai – fri?

Jeg håper at alle veit at første mai er en rød dag – eller skal jeg si en dobbel rød dag – og for mange er det en friadg. Men først og fremst skal det være en dag for arbeidere.

Første mai har en gelativt lang tradisjon i Norge. Den første markeringa fant sted allerede i 1890, i Kristiania, dagens Oslo. Sia da har sosialister, kommunister og arbeidere markert dagen med røde faner, bannere, flagg og slagord. Og såklart kampsanger. Krava som blei stilt i de første åra var lovfesta åttetimers arbeidsdag. Dette kravet var òg grunnen til at dagen blei «arbeiderdagen». Dagen blei staselig markert av sosialister og arbeidere som ville ha det bedre gjennom de store politiske kampene på 20-tallet, og etter det økonomiske krakket i 1929.

I Norge blei ikke dagen en offentlig høgtidsdag før 1947. Ikke veit jeg , men det kan være noe av grunnen til atså mange fikk sparken i begynnelsen av 30-åra. Jeg tenker på at de da sikkert måtte skule jobben for å gå i første mai-tog. Menmen. Sia det har de konservative høgrefolka prøvd å få arbeidrene tilbake på jobb denne dagen uten hell.

Det er ut fra dette jeg sier at første mai er en dobbel røddag; 1. det er en røddag i kalenderen, altså en høgtidsdag. Men det er òg en arbeiderdag, som bruker rød som si farge.

Tilbake til det som er … viktigere. Ingen arbeider med respekt for seg sjølv vil ikke gå tilbake på jobb når han får fri – uten grunn. Men gå i gata, dét vil de. Jaja.

Men så var det det med å markere arbeiderdagen med å ha fri. Å markere en dag som skal tale saka til de som arbeider, jobber med å la dem få fri? Det er litt rart.

Mange ekte førstemaiere

Eg ville berre nemne det – Jeg ville bare nevne det